Genellikle hareketli çocuklar hiperaktif olarak tanımlanır, ancak bu doğru değildir. Hareketli olmak, özellikle de çocuklar için normal bir durumdur. Ancak, birçok insan hareketli olayların dikkat bozukluğu ile ilişkili olduğunu düşünür ve bu nedenle çocukları hemen etiketleyip yanlış tedavi yöntemleri uygulayabilirler. Bu makale, hareketli çocuklar ve hiperaktivite hakkındaki yanlış anlaşılmaları düzeltmek ve doğru bilgiyi paylaşmak için yazılmıştır.
Hiperaktivite Nedir?
Hiperaktivite, DSM-5 tarafından tanımlanan dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) kapsamında incelenir. Bu bozukluğun tanısı koymak için birçok kriter vardır. Hareket halinde sürekli bir aktivitenin sürdürülmesi, dikkatin hızlı bir şekilde başka bir yöne kayması veya dürtüsellik gibi belirtiler hiperaktivite olarak değerlendirilebilir. Hiperaktivite sadece çocuklarda değil, yetişkinlerde de görülebilir ve tam teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi önemlidir.
Hareketli Olmak Normaldir
Çocukların enerjik olmaları ve sürekli hareket halinde olmaları normal bir davranıştır. Ancak, birçok insan hareketli davranışları hiperaktifliğe bağlar. Oysaki hareketlilik, sadece çocukların yaşam dolu olduğunun bir işaretidir. Bu nedenle, çocuklara hiperaktif ya da dikkat eksikliği olduğu düşüncesinden kaçınmak gerekir. Ayrıca, doğru olmayan bu anlaşılmaların çocuklarda yanlış algılamalara ve kendilerini yetersiz hissetmelerine sebep olabileceği de unutulmamalıdır.
Hareket ve Dikkat Arasındaki İlişki
Hareketli çocuklar, sık sık hiperaktif diye etiketlenirler. Ancak, doğru hareket edebilen çocuklar, kendilerini daha iyi tanıma ve dikkatlerini toplama konusunda daha iyi başarılırlar. Bu nedenle, hareketli çocukları hiperaktif olarak sınıflandırmak yerine, onların doğru hareket etmelerine yardımcı olunmalıdır.
Bununla birlikte, bazı çocuklar dikkat sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Bu gibi durumlarda, fiziksel aktivite, çocukların dikkatlerini artırabilir ve beynin bilişsel faaliyetlerini geliştirebilir. Daha fazla fiziksel aktivite, daha iyi konsantrasyon ve görev odaklılığına yardımcı olabilir. Bu nedenle, hareketli ve enerjik çocukları sakinleştirmek yerine, onların enerjilerini olumlu yönde kullanacak aktiviteler önerilmelidir.
Fiziksel Aktivitenin Faydaları
Çocukların fiziksel aktivitelerle meşgul olmaları zihinsel sağlıklarına da pek çok fayda sağlar. Fiziksel aktiviteler, çocuklarda özgüveni artırır, kaygıyı azaltır ve stresle başa çıkmalarına yardımcı olur.
Ayrıca, düzenli olarak egzersiz yapan çocukların beyin fonksiyonları da daha iyi çalışır. Fiziksel aktivite, çocukların dikkatlerini odaklamalarına yardımcı olur ve odaklanma sürelerinin artmasına katkıda bulunur. Bu nedenle, çocukların sağlıklı bir zihinsel ve fiziksel gelişim için düzenli olarak fiziksel aktivitelere katılmaları önemlidir.
- Bisiklet sürmek
- Koşmak
- Yüzme
- Dans etmek
Yukarıdaki etkinlikler, çocuklara sosyal bağlantı kurma fırsatı da sunar ve arkadaşlarının yanı sıra öğrenme ve eğlence için farklı ortamlara maruz kalmalarına yardımcı olur.
Teknolojinin Etkisi
Teknolojinin çocukların hareketsizleşerek sadece ekranlar karşısında zaman geçirmelerine ve dikkatlerinin dağılmasına yol açabilecek etkileri var. Tablet, telefon, bilgisayar gibi cihazların kullanım süreleri sınırlandırılmalı ve mümkün olduğunca aktiviteye yönlendirilmeli. Ayrıca çocuklara doğru teknoloji kullanımı konusunda da eğitim verilmeli.
Dikkat Bozukluğu ve Farkındalık
Çocukların hareketli olmaları normaldir, ancak hareketlerinde ve dikkatlerinde süreksizlik varsa, dikkat bozukluğu olabilir. Bu nedenle, ebeveynler, çocuklarının davranışlarındaki değişiklikleri takip etmelidir. Dikkat bozukluğu, öğrenme mücadelesi, okulda başarı eksikliği, düzensiz davranışlar ve sosyal kaynaklı bazı sıkıntılar gibi sorunlara neden olabilir. Farkındalık yaratmak için ebeveynler, çocuklarının davranışlarını, özelliklerini ve okullardan gelen geri bildirimleri takip etmelidir. Ayrıca, doğal ihtiyaçların karşılanması ve düzenli uyku düzeni de çocukların dikkatlerini geliştirmeye yardımcı olabilir.
Hiperaktiviteye Karşı Tutum Oluşturma
Ebeveynler, hareketli olan çocuklarının normal olduğunu kabul etmeli ve onları desteklemelidir. Hareketli enerjilerinin kontrol edilebileceğini göstermek için doğru yöntemler kullanılmalıdır. Bu yöntemler arasında:
- Spesifik aktiviteler seçmek; yüzme, jimnastik gibi fiziksel aktivitelerin yanı sıra, sanatsal veya müzikal aktiviteler de hareketli enerjileri kontrol altında tutabilir.
- Kuralları açık bir şekilde belirlemek; evdeki kuralların doğru bir şekilde düzenlenmesi sayesinde çocuk öngörülebilir bir ortamda bulunabilir.
- Temel hedefler belirlemek ve sırayla aşmak; belirli bir süre için çocuğu bir aktiviteye yönlendirmek, ardından mola vermek, dikkatlerini yönlendirebilecek yeni bir aktiviteye geçmek.
Çocukların İhtiyacı Olan Şeyler
Çocukların temel ihtiyaçları arasında uyku, yemek, oyuncaklar, arkadaşlar ve sevgi yer alır. Düzenli bir uyku rutini, sağlıklı beslenme alışkanlıkları ve çocuklar için uygun oyuncaklar sağlamak önemlidir. Ayrıca, çocukların aileleri ve arkadaşları ile iletişim kurarak sevgi ve destek alması da gereklidir. Ebeveynlerin, çocuklarının ihtiyaçlarını anlamaları ve bu ihtiyaçları karşılama konusunda sabırlı olması önemlidir. Çocuklar, sevgi dolu bir ortamda büyüdüklerinde daha mutlu ve sağlıklı olurlar.
- Düzenli uyku rutini ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları
- Çocuklara uygun oyuncaklar
- Aile ve arkadaşlarla sevgi dolu iletişim
- Sabırlı ebeveynler
Profesyonel Yardım Alma
Hareketlilik ve dikkat problemleri yaşayan çocukların ebeveynleri, durumlarını anlamaları ve çocuklarına yardımcı olmak için profesyonel yardım alabilirler.
Pskiyatristler, psikologlar, nörologlar ve özel eğitim uzmanları, hareketlilik ve dikkat problemleri konusunda yardım alabilecekleri profesyonellerin başında gelir.
Bu profesyoneller, çocukların davranış bozukluklarının nedenlerini belirleyebilir, uygun tedaviler sunabilir ve ebeveynlere stratejiler önererek çocuklarının yaşam kalitelerini artırmalarını sağlayabilirler.
Ayrıca, okul psikolojik danışmanları ve öğretmenler de çocuklara yardımcı olabilirler. Onlar, öğrencilerin dikkat dağınıklığı ve öğrenme güçlükleri konusunda önerilerde bulunabilir ve uygun sınıf ortamı sağlayarak öğrencilerin başarılarını artırabilirler.
