Rahim ağzı kanseri, rahim ağzı hücrelerinin anormal bir şekilde büyüyüp çoğalması sonucu oluşan bir kanser türüdür. Genellikle HPV enfeksiyonuyla ilişkilendirilir ve erken tanı ve tedavi önemlidir. Nedenleri arasında sigara kullanımı, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, uzun süreli doğum kontrol hapları kullanımı gibi faktörler yer alır.
Belirtiler
Rahim ağzı kanseri genellikle erken evrede belirti vermez. Ancak, ilerleyen dönemlerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek belirtiler gösterebilir. Bu belirtiler arasında,
- Adet dönemlerinin düzensiz olması
- Aşırı kanama
- İlişki sırasında ağrı ve kanama
- Ağrılı idrar yapma
yeralabilir. Bu belirtileri fark ederseniz, hemen bir uzmana başvurmanız önemlidir.
Tanı
Rahim ağzı kanseri, genellikle Pap smear testi yoluyla teşhis edilir. Bu test, jinekolog tarafından yapılan bir muayene sırasında, rahim ağzındaki hücrelerin örneklenmesi için kullanılır. Eğer Pap smear testi anormal sonuç verirse, bir kolposkopi yapılabilir. Bu testte, rahim ağzına bir mikroskop yerleştirilir ve hücreler daha yakından incelenir. Ayrıca, HPV testi de yapılabileceği gibi, biyopsi de gerekebilir.
- Pap smear testi
- Kolposkopi
- HPV testi
- Biyopsi
Testler
Rahim ağzı kanseri teşhisi için Pap smear testi yapılmaktadır. Bu test, jinekolojik muayene sırasında hücre örneklerinin alınması ile gerçekleştirilir. HPV testi de Rahim ağzı kanseri riskini belirlemek için yapılan bir diğer testtir. HPV testi, özellikle 30 yaşın üzerindeki kadınlarda önerilmektedir. Ayrıca, kolposkopi ve biopsi gibi diğer testler ile de tümörün boyutu ve yerini belirlemek mümkündür. Bu testlerin sonuçları, tümörün ilerleyip ilerlemediğini ve tedavi yöntemlerini belirlemede önemlidir.
Biyopsi
Rahim ağzı kanseri teşhisi için bir biyopsi yapılması gereklidir. Bu işlemde, genellikle rahim ağzına bir alet sokularak örnek alınır. Bu örnek daha sonra patoloji laboratuvarında incelenir ve kanser hücreleri varsa teşhis konur. Biyopsi sırasında lokal anestezi kullanılır ve işlem ağrısızdır. Ancak, biyopsi sonrası hafif kanama olabilir ve birkaç gün boyunca ağır eşyalar kaldırmaktan kaçınılmalıdır.
Tedavi
Rahim ağzı kanseri tedavisi, hastalığın evresi, hastanın genel sağlık durumu, yaş ve tedavi tercihleri gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir. Yapılan tetkikler sonucunda kanserin yayılımı saptanır ve tedavi yöntemleri buna göre belirlenir.
Rahim ağzı kanserinin tedavisinde ameliyat, radyoterapi, kemoterapi ve bir kombinasyonu gibi yöntemler kullanılabilir. Ameliyat, kanserin evresine göre farklılık gösterir. Erken evre kanserlerinde rahim ağzını tamamen çıkarmak yeterli olabilirken, ileri evre kanserlerinde rahim, tümör ve bölgedeki lenf bezleri alınabilir.
Radyoterapi, kanser hücrelerine yüksek enerjili ışınların uygulanmasıdır. Kemoterapi ise kanser hücrelerinin bölünmesini engelleyen ilaçların kullanımını içerir. Her iki yöntem de genellikle ameliyat sonrası tercih edilir. Bazen, radyoterapi ve kemoterapi bir arada uygulanabilir.
Tedavi sonrası hasta takibi ve düzenli kontroller çok önemlidir. Çünkü kanser hücreleri hala vücutta bulunabilir. Tedavi sonrası düzenli takip sayesinde erken teşhis hastalığın yeniden ortaya çıkmasını engelleyebilir.
Ameliyat
Rahim ağzı kanserinin tedavisinde genellikle cerrahi yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin içinde konizasyon, radyofrekans ablasyonu, lazer cerrahisi, radikal histerektomi ve pelvik lenf nodu diseksiyonu yer almaktadır. Radikal histerektomi, kanserli dokunun çıkarılması için rahim, yumurtalıklar ve bulundukları bölge de dahil olmak üzere kadın üreme organlarının tamamının cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Pelvik lenf nodu diseksiyonu ise kanserin çıkarılmadan önce yayılma durumunu tespit etmek için yapılır.
Bazı durumlarda, radyoterapi veya kemoterapi ile birlikte cerrahi tedavi de kullanılabilir. Ancak tercih edilen yöntem genellikle kanserin büyüklüğüne, yayıldığı yere ve hasta sağlık durumuna göre belirlenir.
Radyoterapi
Radyoterapi, Rahim ağzı kanseri tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Yüksek enerjili radyasyon kullanılarak kanser hücreleri öldürülür. Bu süreç birkaç şekilde uygulanabilir; dış ışın radyoterapisi veya iç ışın radyoterapisi gibi. Dış ışın radyoterapisi, vücut dışından radyasyon uygulayan bir makine kullanırken, iç ışın radyoterapisi, vücudun içine yerleştirilen bir radyasyon kaynağı ile uygulanır. Rahim ağzı kanseri tedavisinde, genellikle her iki yöntem de bir arada kullanılır. Radyoterapi yan etkileri arasında yorgunluk, idrar kaçırma ve cinsel işlev bozukluğu sayılabilir.
Kemoterapi
Kemoterapi, rahim ağzı kanseri tedavisinde genellikle radyoterapi ile birlikte kullanılır. Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaçlarla yapılır. Bu ilaçlar, kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatır veya durdurur. Kemoterapi, ağızdan alınan haplar veya damar yoluyla verilen ilaçlar şeklinde uygulanabilir. Kemoterapi süresi ve dozu, hastalığın evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.
Önleme
Rahim ağzı kanserinden korunmak için en önemli adım, HPV enfeksiyonunu önlemektir. Bunun için aşı yaptırmak önemlidir. Aşının yapılması için öncelikle doktorunuzla görüşmelisiniz. Bunun yanı sıra kişisel hijyen kurallarına dikkat etmek de önemlidir. Bunlar arasında genital temizlik, ortak havlu ve diğer kişisel kullanım nesnelerinin paylaşılmaması da yer almaktadır. Ayrıca sigarayı bırakmak da rahim ağzı kanseri riskini azaltmak için önemlidir.
Aşı
Rahim ağzı kanseri aşısı, genellikle 11-12 yaşları arasında kız çocuklarına uygulanır. Ancak, 26 yaşına kadar uygulanabilen bu aşı, cinsel yaşama başlamadan önce de yapılabilir. Ayrıca, daha önce HPV enfeksiyonu geçirmemiş kadınlara da uygulanabilir. Aşının etkili bir koruma sağladığı bilinmektedir.
HPV Korunması
HPV enfeksiyonundan korunmak için birkaç yöntem bulunmaktadır. İlk olarak, HPV aşısı, cinsel yaşama başlamadan önce alınmalıdır. Ayrıca, cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak, HPV’nin geçişini önleyebilir. Düzenli olarak jinekolojik muayeneler yaptırmak da önemlidir. Bu sayede, HPV enfeksiyonu erken teşhis edilip tedavi edilebilir.
- HPV aşısı alın
- Kondom kullan
- Düzenli jinekolojik muayeneler yaptır
