Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH), cinsel temas yoluyla kişiden kişiye geçen enfeksiyon ve hastalıklardır. Bu enfeksiyonlar, bakteri, virüs, mantar ve parazitlerden kaynaklanabilir. CYBH’ler sigara kullanımı, erken yaşta cinsel hayat, çok sayıda cinsel partner gibi risk faktörleriyle ilişkilidir. Bu hastalıklar erken teşhis ve tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Bu makalede CYBH’lere ait önemli enfeksiyonlar ve hastalıklar hakkında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
Klamidya
Klamidya cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur ve genellikle semptomlara neden olmaz. Kadınlarda rahim ağzı, serviks, tüpler ve idrar yollarında, erkeklerde ise idrar yollarında enfeksiyona neden olabilir. Ancak bazı kadınlar ve erkekler bu enfeksiyonu taşıyabilirler ve hiçbir semptom göstermezler.
Klamidya enfeksiyonunun belirtileri arasında idrarda yanma, kaşıntı, vajinal akıntı veya penil akıntı yer alabilir. Kadınlarda alt karın bölgesinde ağrı ve ilişki sırasında ağrı da görülebilir. Klamidya çok kolay bir şekilde antibiyotik ilaçlarla tedavi edilebilir. Tedavi edilmediği takdirde kadınlarda rahim ağzı enfeksiyonlarına, tüp tıkanıklığına ve kısırlığa, erkeklerde ise prostatit ve epididimit riskine neden olabilir.
| Klamidya enfeksiyonu belirtileri | Klamidya enfeksiyonu tedavisi |
|---|---|
| – Idrar yaparken yanma ve batma | – Antibiyotik ilaçlar |
| – Cinsel ilişki sırasında ağrı | – Cinsel partnerin tedavisi |
| – Vajinal veya penil akıntı | – Düzenli takip muayeneleri |
Sifiliz
Sifiliz, Treponema pallidum isimli bakterinin neden olduğu bir enfeksiyondur. Bu enfeksiyon, cinsel temas yoluyla bulaşabilir. Bununla birlikte, doğum sırasında anneden bebeğe de bulaşabilir. Sifilizin semptomları, vücudun enfeksiyonla nasıl başa çıktığına bağlı olarak değişebilir. Erken evre sifiliz, cinsel temas yoluyla bulaşan hastalıklar arasında en rahatsız edici semptomlara sahiptir. Şankriform ülser olarak adlandırılan bir yaraya neden olur. Latent sifiliz ise belirtiler göstermeyebilir ve teşhis edilmesi zor olabilir. Geç evre sifiliz, organ hasarı, görme sorunları ve nörolojik sorunlara neden olabilir. Sifiliz, antibiyotik tedavisi ile tedavi edilebilir.
Erken Evre Sifiliz
Sifilizin erken evresinde, enfeksiyon genellikle vücudun cinsel bölgelerinde, ağızda veya anüste şankriform ülserlerle kendini gösterir. Bu ülserler ağrısızdır ve kendiliğinden kaybolabilirler, ancak enfeksiyonun tedavi edilmemesi durumunda şiddetli semptomlar gelişebilir.
Erken evre sifiliz teşhisi fizik muayene ve kan testleriyle konulur. Şankriform ülserin varlığı, enfeksiyonun neden olduğu diğer semptomlar ve kan testleri enfeksiyonu doğrulama yöntemleri arasındadır.
Erken evre sifiliz tedavisi penisilin veya diğer antibiyotiklerle yapılır ve tedavi edilmezse enfeksiyon ilerleyerek ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, cinsel yolla bulaşan hastalıkların belirtileri varsa vakit kaybetmeden bir doktora başvurulması önemlidir.
Şankriform Ülser
Şankriform ülser, sifiliz enfeksiyonunun erken dönemlerinde gelişebilen bir cilt lezyonudur. Şankriform ülser genellikle cinsel temas yoluyla bulaşır ve özellikle genital bölgede görülür. Şankriform ülserin belirtileri, ülserin ortasındaki açık yaralardır. Ayrıca, ülserin çevresinde kızarıklık, şişlik ve ağrı da görülür. Şankriform ülserin tedavisi erken dönemde antibiyotik kullanılarak yapılır. Tedavi edilmediği takdirde, sifiliz enfeksiyonu ilerleyebilir ve daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Latent Sifiliz
Latent sifiliz, sifiliz enfeksiyonunun belirtilerinin görülmediği dönemi ifade eder. Bu aşama genellikle enfeksiyonun ilk başladığı dönem arasında yer alır ve semptomlar yoktur. Ancak, insanlar enfekte olabilirler ve enfeksiyonu bulaştırabilirler. Bu nedenle, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon geçiren kişilerin tedavi edilmesi önemlidir, bazı durumlarda tedavi edilmezse enfeksiyon ilerleyebilir.
Latent sifiliz, iki aşamaya ayrılır: erken latent sifiliz ve geç latent sifiliz. Erken latent sifiliz, enfeksiyonun ilk yıl içindeki dönemini kapsar ve tedavi edilmezse semptomlar ortaya çıkma olasılığı vardır. Geç latent sifiliz ise, enfeksiyonun sonraki yıllardaki dönemini ifade eder. Bu aşamada semptomlar genellikle ortaya çıkmaz ve tedavi edilmezse, sifilizin son evreleri gelişebilir.
Geç Evre Sifiliz
Geç evre sifiliz, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Belirtileri arasında cilt döküntüleri, sinir sistemi hasarı, görme kaybı, kalp ve damar hastalıkları gibi durumlar yer alır. Tedavi için genellikle penisilin gibi antibiyotikler kullanılır. Ancak, geç evre sifiliz tedavisi için erken teşhis önemlidir. Düzenli olarak cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar için test yaptırmak sağlık açısından önemlidir.
HIV/AIDS
HIV, insan bağışıklık yetmezliği virüsüdür. Vücuda girdikten sonra, bağışıklık sistemini zayıflatır ve AIDS hastalığına yol açabilir. HIV enfeksiyonunun belirtileri başlangıçta hafif olabilir, ancak enfeksiyon ilerledikçe, semptomlar şiddetlenebilir. AIDS hastalığının tedavisi yoktur, ancak ilaçlar semptomları hafifletmek ve enfeksiyonun yayılmasını önlemek için kullanılabilir. HIV enfeksiyonunun teşhisi için kan testi yapılır ve bu test son derece güvenilirdir.
HIV enfeksiyonunun yayılması cinsel temas, kan transfüzyonu, hamilelik ve emzirme sırasında olabilir. HIV pozitif olan kişilerin cinsel aktivitelerine dikkat etmeleri ve korunma yöntemleri kullanmaları önemlidir. Ayrıca, HIV enfeksiyonunun yayılmasını önleyen birçok kampanya düzenlenmektedir.
- AIDS hastalarının da dahil olduğu HIV enfeksiyonu olan kişilerle uygun koruyucu önlemler alınmalıdır.
- HIV enfeksiyonuna karşı korumak için ‘düşük riskli cinsel davranış’ların benimsenmesi gerekmektedir.
- AIDS hastalarının semptomlarının hafifletilmesinde ilaçlar kullanılır.
HIV enfeksiyonu son derece ciddi bir durumdur ve korunma yöntemleri konusunda bilinçli olmak önemlidir.
HIV Teşhisi
HIV teşhisi, bazı kan testleriyle yapılır. En yaygın HIV testleri, antikor testleri ve antijen testleridir. Antikor testleri vücudun HIV antijenlerine yanıt olarak ürettiği antikorları tespit eder. Antijen testleri ise kan plazmasındaki HIV antijenlerini tespit eder. Yeni geliştirilen testler, sadece 20 dakika içinde sonuç verebilir. HIV testlerinin yapılması, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak için önemlidir.
AIDS Tedavisi
AIDS hastalığı, henüz tamamen iyileştirilemeyen bir hastalık olsa da tedavi yöntemleri ve ilaçlar ile kontrol altına alınabilir. Tedavi sürecinde, hasta bağışıklık sistemini güçlendirecek ilaçlar alır ve enfeksiyonun gidişatını yavaşlatmak için antiretroviral tedavisi verilir.
Bunun yanında, hastalığın diğer komplikasyonlarının da önüne geçmek amacıyla farklı ilaçlar kullanılır. Önleyici tedbirler arasında ise, hijyen kurallarına uyum, korunmasız cinsel ilişkiden kaçınma, yasal olmayan madde kullanımından kaçınma ve kan ve diğer vücut sıvıları ile temas ederken koruyucu ekipman kullanma yer alır.
AIDS tedavisi oldukça maliyetli bir süreçtir ve birçok ülkede hastaların bu tedaviye erişimi sınırlıdır. Bu nedenle, hastalığın yayılmasını önlemek için toplumsal farkındalığın artırılması ve koruyucu önlemlerin alınması önemlidir.
HPV
Human Papilloma Virüsü, genital bölgelerinize ve mukozalara yerleşen bir virüstür. HPV’nin neden olduğu hastalıklar arasında genital siğiller, rahim ağzı kanseri, vajina kanseri ve anal kanser yer alır. HPV cinsel temas yoluyla bulaşır ve cinsel aktivitesi olan herkes için risklidir.
Cinsel teması önlemek en iyi tedavi yöntemidir. Cinsel teması engellemek mümkün değilse, aşılama da bir seçenektir. HPV aşısı, özellikle genç yaşta kızlar ve erkekler için önerilir. Aşılama, HPV’nin neden olduğu birçok hastalığı önleyebilir. Cinsel siğiller tedavi edilebilir, ancak kanserli lezyonlar çok daha zordur. Bu nedenle, HPV’ye karşı korunmak önemlidir.
Cinsel Siğiller
Cinsel siğiller, HPV enfeksiyonunun bir semptomudur. HPV’nin belirli tipleri genital bölgede siğillere neden olabilir. Siğiller tek veya birden fazla olabilir ve cilt renginde veya pembemsi renkte olabilirler. Ayrıca, kaşıntı, ağrı, kanama ve rahatsızlık gibi semptomlara neden olabilirler.
HPV enfeksiyonu, cilt teması yoluyla cinsel aktivite sırasında bulaşır. Cinsel siğillerin tedavisi, dermatologlar veya enfeksiyon hastalıkları uzmanları tarafından yapılabilecek bir dizi tedavi seçeneği bulunmaktadır. Bu tedaviler arasında kriyoterapi, asit tedavisi ve lazer cerrahisi gibi prosedürler yer alabilir.
HPV enfeksiyonundan korunmak için, cinsel aktivite sırasında prezervatif kullanmak ve HPV aşısı olmak önerilir. HPV aşısı, HPV enfeksiyonunun neden olduğu diğer hastalıkların yanı sıra cinsel siğillerin oluşmasını önleyebilir.
HPV Aşısı
HPV enfeksiyonundan korunmak için düzenli olarak HPV aşıları yapılması gerekmektedir. Aşılar, kadın ve erkeklerde 9-14 yaş aralığında uygulanabilir. Aşılar HPV’nin neden olduğu rahim ağzı kanseri, genital siğiller ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmada etkilidir. Üç doz aşı uygulaması gerekmektedir ve aşının yüksek oranda koruyucu etkisi bulunmaktadır. Aşılama programı için doktorunuzla konuşun.
HPV aşılarının yan etkileri genellikle hafiftir ve ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi reaksiyonlar görülebilir. Nadir durumlarda, bayılma gibi daha ciddi yan etkiler de görülebilir. Ancak HPV aşısı yapılması, cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesinde oldukça önemlidir ve HPV hastalıklarının uzun vadeli etkilerinden kaçınmak için önerilir.
