Varis, bacakların ve ayakların alt kısmında oluşan, genellikle mavi veya mor renkteki damarlarla karakterize edilen bir hastalıktır. Bu damarlar, kanın kalbe geri dönüşünü sağlayan kasların çalışmasını engelleyerek, kanın ayaklarda birikmesine neden olur. Varis, ağrı, kaşıntı, bacak şişmesi ve hatta deri lezyonlarına yol açabilir. Bu durumun farklı tedavi yöntemleri mevcuttur ve önlenmesi için alınabilecek bazı önlemler vardır.
Sebepleri Nelerdir?
Varis hastalığının oluşumuna neden olan faktörler genellikle şunlardır:
- Genetik faktörler
- Fazla kilolu olmak
- Sürekli ayakta kalmak veya oturmak
- Hamilelik dönemi
- Hormonal değişimler
- Dolaşım sistemi hastalıkları
Bunların yanı sıra, yaşlılık ve kadın olmak da varis hastalığı riskini artırabilir. Bu faktörlerin hepsi, damarların ve kapakçıkların zayıflayarak kanın geriye doğru akışını engellemesiyle varis oluşumuna neden olabilir.
Bu sebeplerden dolayı, özellikle risk altında olan kişilerin dolaşım sağlığına dikkat etmeleri ve doktorlarından tavsiye alarak tedbirler almaları önemlidir.
Belirtileri Nelerdir?
Varis hastalığı, genellikle alt bacaklarda meydana gelen bir rahatsızlıktır. Belirtileri arasında bacaklarda ağrı, ağırlık hissi, yanma hissi, kaşıntı, çarpıntı, kramp ve şişlik yer alır. Bu belirtiler özellikle uzun süre ayakta kalmaktan sonra şiddetlenebilir. Ayrıca, derin mor ya da mavi renkli damarların görünür olması, cilt renginde değişiklikler ve ciltte kaşıntı, ödem, yanma veya ağrı hissi de varis hastalığının belirtileri arasındadır. Varis hastalığı ilerlediğinde, yara ve cilt lezyonları gibi komplikasyonlar gelişebilir ve bu nedenle hastalığın belirtilerinin önlenmesi ve hafifletilmesi önemlidir.
Kaşıntı ve Ağrı Yapar mı?
Varis hastalığına bağlı olarak kaşıntı ve ağrı oluşabilir. Bu belirtiler, özellikle geceleri artabilir ve kişinin uyku kalitesini etkileyebilir. Kaşıntı ve ağrı, varisli damarların içindeki kanın pıhtılaşmasından kaynaklanabilir. Aynı zamanda, kan dolaşımındaki bozukluklar da bu belirtileri tetikleyebilir. Varislerin yanı sıra bacaklarda şişlik, kızarıklık ve ciltte pullanma da görülebilir.
Hangi Bölgelerde Görülür?
Varis hastalığı bacaklarda en sık görülen bir rahatsızlıktır. Bacakların alt kısmı, baldırlar ve bacak kasık bölgeleri varis oluşumunun en sık görüldüğü alanlardır. Bununla birlikte, yüzeyel venöz sistemdeki damarların genişlemesi ile meydana gelen hastalık, kalça, karnın alt kısımları ve yanaklarda da görülebilir. Varisler, yer çekiminin yüklediği basınç nedeniyle bacakların alt kısımlarında oluşurlar.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Varis hastalığı, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Varis tedavisinde kullanılan yöntemler, hastalığın seviyesine ve yaygınlığına bağlı olarak değişebilir. En yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:
| Tedavi Yöntemi | Açıklama |
|---|---|
| Skleroterapi | Bacaklardaki varislerin tedavisinde kullanılan skleroterapi, küçük bir iğne kullanılarak doğrudan varisin içine bir solüsyon enjekte edilmesini içerir. Bu solüsyon, varisin duvarlarının yapışmasına neden olarak, kanın o bölgedeki damarlardan akmasını engeller ve bölgenin zamanla yok olmasını sağlar. |
| Lazer Tedavisi | Bacaklardaki varislerin tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem de lazer tedavisidir. Lazer ışınları, varisi besleyen damarın bağlanmasına ve kapatılmasına yardımcı olur. Lazer tedavisi, lokal anestezi altında uygulanır ve hastanın aynı gün içinde normal aktivitelerine dönmesine izin verir. |
| Cerrahi Tedavi | Çok yaygın olmayan durumlarda, varislerin tamamen çıkarılması gerekebilir. Bu durumda, cerrahi müdahale gerekli olabilir. Cerrahi müdahale genellikle lokal anestezi altında yapılır ve hastanı 1-2 gün hastanede kalmasına neden olabilir. Cerrahi esnasında, varislerin tamamen çıkarılması amaçlanmaktadır. |
Her tedavi yönteminin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Birçok hasta için, özellikle de Düşük Düzeyli Tedavi Protokolüne ciddi bağlılığı olanlar için, skleroterapi ve lazer tedavisi etkili birer seçenek olabilir. Cerrahi müdahaleler genellikle varislerin çok ciddi olduğu vakalarda uygulanır.
Skleroterapi
Skleroterapi, varis tedavisi için en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntem, varisli damarlara özel bir madde verilerek, damarın iç yüzeyi deforme edilir ve kapalı hale getirilerek kan akışı durdurulur. İşlem genellikle cilt altından ve lokalli anestezi altında yapılır ve gün içinde aynı işlem birkaç kez uygulanabilir. Skleroterapi sonrası bacağa baskı uygulanması önerilir ve yapışkan bantlarla birlikte destek çorap giyilmesi beklenir. İşlem sonrası, günlük faaliyetlere hemen dönülebilir.
Lazer Tedavisi
Lazer tedavisi, varisli damarların kapatılması için kullanılan bir yöntemdir. Lazer ışınları, damarın içine verilerek iç yüzeyinde hasar oluşmasını sağlar.
Böylece damar kapatılır ve kan akışı doğal yollardan yeniden yönlendirilir. Lazer tedavisi acısız bir işlem olup genellikle lokal anestezi ile uygulanır. Tedavi sonrası hasta hemen normal günlük hayatına dönebilir.
Lazer tedavisi, cerrahi müdahalelere kıyasla daha az invazivdir ve neredeyse hiç yan etkisi yoktur. Ancak her hasta için uygun olmayabilir. Tedavi öncesinde doktorunuz size hangi yöntemin uygun olduğuna karar verecektir.
Cerrahi Tedavi
Varis hastalığının tedavisinde cerrahi müdahale, özellikle ilerlemiş durumlarda tercih edilen bir yöntemdir. Genişlemiş ve tedavi edilemeyen venlerin çıkarılması işlemi uygulanır. Cerrahi müdahale, varis oluşumunun bulunduğu bölgeye göre farklılık gösterir. Bacaklarda, kasıkta veya kollarda oluşan varislerin tedavisinde kullanılır. Yöntem, lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. İlerlemiş evrelerde uygulanan cerrahi müdahale sonrasında hastaların daha rahat bir yaşam sürdüğü görülür.
Varis Önleme Yöntemleri
Varis hastalığının oluşumunu engellemek için alınabilecek birkaç önlem vardır:
- Düzenli olarak egzersiz yapmak, kan akışını düzenler ve varis oluşumunu engeller.
- Sağlıklı beslenmek, kilo kontrolünü sağlar ve damar sağlığını korur.
- Uzun süre ayakta durmak yerine, periyodik olarak dinlenerek kan dolaşımını sağlamak gerekir.
- Düzgün giyinmek, sıkı kıyafetlerden kaçınmak, üst üste çorap giymemek ve uygun ayakkabılar kullanmak varis oluşumunu azaltır.
- Konforlu bir uyku pozisyonunda uyumak, kan dolaşımının sağlıklı olmasını ve varislerin oluşumunu önler.
Bunların yanı sıra, özellikle uzun uçuşlar ve seyahatlerde sık sık ayağa kalkmak, egzersiz yapmak, bacak masajı yapmak ve varis çorapları kullanmak da önemlidir.
Hareketli Olun
Varis oluşumunu önlemek ya da varis sorunu olanların sorunlarını azaltmak için en etkili yöntemlerden biri düzenli olarak egzersiz yapmaktır. Düzenli yapılan egzersiz, bacak kaslarınızın güçlenmesine ve kan dolaşımının hızlanmasına yardımcı olur. Bu sayede kanın toplardamarlarınızdaki birikme ve baskıyı azaltır.
Egzersizlerinizi her gün en az 30 dakika yapmanızı öneririz. Yürüyüş, koşu, bisiklet sürme, yoga ve pilates egzersizleri varisli bacaklar için en uygun egzersizlerdir. Ancak, hiçbir egzersize alışık değilseniz, öncelikle bir doktora danışmanız önerilir.
Ayrıca, uzun süre oturmak veya ayakta kalmak zorunda kaldığınızda, bacak kaslarınızı çalıştırmak için periyodik olarak hareket ettirin. Ayaklarınızı çevirin, parmak uçlarınız üzerinde zıplayın. Bu uygulamalar kan dolaşımını arttırmaya yardımcı olacaktır.
Bu önlemleri alarak varisli bacaklarınızda rahatlama sağlayabilir ve varis oluşumunu engelleyebilirsiniz.
Beslenmeye Dikkat Edin
Beslenme, varis hastalığında önemli bir rol oynar. Sağlıklı bir diyet, kan dolaşımını düzenleyerek varis oluşumunu önleyebilir. İşte, varis hastalığına karşı koruyucu bir diyet için dikkat etmeniz gerekenler:
- Vücut ağırlığınızı kontrol altında tutun. Fazla kilolu olmak varis riskinizi artırabilir.
- Vitamin K, varisli damarların iyileşmesine yardımcı olabilir. Bu nedenle, yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, lahana, ıspanak ve pazı gibi besinler tüketin.
- E vitamini, kan dolaşımını iyileştirerek varisleri önleyebilir. Badem, fındık, ıspanak, avokado ve tatlı patates gibi besinler E vitamini açısından zengindir.
- İçme suyunu arttırın. Su, kanı incelterek kan dolaşımını iyileştirir.
- Tuz tüketimini sınırlayın. Fazla tuz, vücutta su tutulumuna neden olabilir ve varisleri kötüleştirebilir.
Ayrıca, yüksek lifli gıdalar tüketmek, trans yağlardan uzak durmak ve alkolden kaçınmak da varis hastalığını önlemeye yardımcı olur. Bu nedenlerle, sağlıklı bir diyet uygulamak ve doğru beslenmeye dikkat etmek önemlidir.
Düzgün Giyinin
Varis hastalığına karşı alınabilecek önlemlerden biri de doğru ve uygun giysiler giymektir. Özellikle ayak bileklerine sıkıca oturan giysilerin kan dolaşımını engellediği ve varis oluşumuna neden olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, varisli kişiler mümkün olduğunca dar giysiler yerine rahat ve bol giysiler tercih etmelidirler. Ayrıca, ayak bileklerini sıkan çorap veya çorap benzeri ürünler yerine, tıbbi destekli çoraplar kullanılması önerilir.
Varisli Kişilerin Dikkat Etmesi Gerekenler
Varisi olan kişilerin öncelikle doktorlarına danışması ve tedavilerini düzenli olarak takip etmeleri gerekmektedir. Ayrıca, geniş çaplı egzersizler ve yorucu fiziksel aktiviteler yerine hafif yürüyüşler tercih edilmelidir. Ayakları yüksekte tutarak dinlenme ve uyku pozisyonları da varislerin daha az ağrımasına yardımcı olabilir.
Varisli bacaklara masaj yapmak, varikoz damarları tehlikeye atabileceğinden kaçınılmalıdır. Ayrıca, sıcak banyolar ve sıcak kompresler varislerin daha da kötüleşmesine neden olabilir. Bu nedenle, cildinizi nemlendirerek ve soğuk kompresler kullanarak kan dolaşımını düzenleyebilirsiniz.
- Varisli bölgeleri sıkı giysilerle sıkmaktan kaçınmalısınız.
- Sık sık ayaklarınızı hareket ettirerek kan dolaşımınızı düzenleyin.
- Kilonuzu kontrol edin, aşırı kilolu olmak varis hastalığını arttırabilir.
- Doğru ayakkabı seçimi yapın, yüksek topuklu ayakkabılar yerine düz tabanlı, rahat ayakkabılar giyin.
Tüm bunların yanı sıra, sigara içmek varis hastalığını tetikleyebileceğinden, sigarayı bırakmak da önemlidir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, varislerin daha da kötüleşmesini önleyebilir ve yaşam kalitenizi artırabilir.
